Ebü’l-Leys Semerkandî Hazretleri buyurdular:
Sana bir kimse gelip ‘filan kimse senin hakkında şöyle dedi veya yaptı’ diye bir haber getirirse şu altı şeye dikkat etmen gerekir:
1- Onu hemen tasdik etme. Zîrâ koğuculuk yapan kimsenin şâhitliği makbul değildir. Nitekim Allâhü Teâlâ (meâlen): “Ey îmân edenler! Eğer size bir fâsık bir haber getirirse (hemen inanıp kapılmayın), onu tahkik edin ki bilmeyerek bir kavme sataşırsınız da yaptığınıza pişman olursunuz” (Hucurât sûresi, âyet 6) buyurmuştur.
2- Ona böyle işler yapmamasını tenbih et, hatırlat.
Çünkü münkerden (dine, kitap ve sünnete aykırı şeylerden) sakındırmak vaciptir. Zîrâ Allâhü Teâlâ (meâlen)
“Siz (ey ümmet-i Muhammed), insanlar için çıkarılmış en hayırlı bir ümmet olmak üzere geldiniz. İyiliği emredersiniz, kötülükten nehyedersiniz.” (Âl-i İmrân sûresi, âyet 110) buyurmuştur.
3- Ona (bir menfaat için değil, ancak) Allâhü Teâlâ için buğzetmelisin. Çünkü o Allâhü Teâlâ’ya isyan etmiştir.
İsyan edene buğz etmek, onu sevmemek vaciptir. Muhakkak Allâhü Teâlâ ona buğzeder.
4- Hakkında koğuculuk yapılan kimseye sû-i zanda bulunma. Çünkü Müslüman hakkında sû-i zan etmek, kötü zanda bulunmak haramdır. Âyet-i kerîmede (meâlen) “Çünkü zannın bazısı vebaldir, ağır günahtır.” (Hucurât sûresi, âyet 12) buyurulmuştur.
5- Müslüman kardeşinin ayıplarını, kusurlarını bulmak için câsus gibi inceden inceye yoklayıp araştırma. Allâhü Teâlâ (meâlen) “Tecessüs etmeyin” (Hucurât sûresi, âyet 12) buyurmuştur.
6- Bu koğucunun yaptığı ve hoşuna gitmeyen şeyleri sen de yapma. Yani sana gelen bir haberi hemen başkasına bildirme.
[Tenbîhü ’l-Gâfilîn]
Sana bir kimse gelip ‘filan kimse senin hakkında şöyle dedi veya yaptı’ diye bir haber getirirse şu altı şeye dikkat etmen gerekir:
1- Onu hemen tasdik etme. Zîrâ koğuculuk yapan kimsenin şâhitliği makbul değildir. Nitekim Allâhü Teâlâ (meâlen): “Ey îmân edenler! Eğer size bir fâsık bir haber getirirse (hemen inanıp kapılmayın), onu tahkik edin ki bilmeyerek bir kavme sataşırsınız da yaptığınıza pişman olursunuz” (Hucurât sûresi, âyet 6) buyurmuştur.
2- Ona böyle işler yapmamasını tenbih et, hatırlat.
Çünkü münkerden (dine, kitap ve sünnete aykırı şeylerden) sakındırmak vaciptir. Zîrâ Allâhü Teâlâ (meâlen)
“Siz (ey ümmet-i Muhammed), insanlar için çıkarılmış en hayırlı bir ümmet olmak üzere geldiniz. İyiliği emredersiniz, kötülükten nehyedersiniz.” (Âl-i İmrân sûresi, âyet 110) buyurmuştur.
3- Ona (bir menfaat için değil, ancak) Allâhü Teâlâ için buğzetmelisin. Çünkü o Allâhü Teâlâ’ya isyan etmiştir.
İsyan edene buğz etmek, onu sevmemek vaciptir. Muhakkak Allâhü Teâlâ ona buğzeder.
4- Hakkında koğuculuk yapılan kimseye sû-i zanda bulunma. Çünkü Müslüman hakkında sû-i zan etmek, kötü zanda bulunmak haramdır. Âyet-i kerîmede (meâlen) “Çünkü zannın bazısı vebaldir, ağır günahtır.” (Hucurât sûresi, âyet 12) buyurulmuştur.
5- Müslüman kardeşinin ayıplarını, kusurlarını bulmak için câsus gibi inceden inceye yoklayıp araştırma. Allâhü Teâlâ (meâlen) “Tecessüs etmeyin” (Hucurât sûresi, âyet 12) buyurmuştur.
6- Bu koğucunun yaptığı ve hoşuna gitmeyen şeyleri sen de yapma. Yani sana gelen bir haberi hemen başkasına bildirme.
[Tenbîhü ’l-Gâfilîn]
![[Resim: avatar_1657.gif]](http://www.islamiforum.net/uploads/avatars/avatar_1657.gif){kind=avatar}