İMAM ŞAFİİ’NİN MEZHEBİ

İbn Ebî Hâtim (ö. 327) babası Ebû Hâtim (ö. 277) vasıtasıyla Harmele b. Yahyâ et-Tücîbî’nin (ö. 243) İmam Şâfiî’ye nispet ettiği şu sözü nakleder: “Benim görüşlerime aykırı olan ve Hz. Peygamber’den sahih olarak nakledilen bir hadis var ise; biliniz ki hadis benim sözümden daha üstündür. Bu durumda benim görüşüme uymayın!”. İbn Ebî Hâtim, Âdâbu’ş-Şâfiî ve menâkıbuh, s. 93. Ayrıca bk. Ebû Nuaym Hilyetü’l-evliyâ, IX, 106.

Ebu’l-Abbâs el-Asam (ö. 346), Rebî’ b. Süleymân el-Murâdî (ö. 270) vasıtasıyla İmam Şâfiî’nin “Eğer kitabımda Nebevî sünnete aykırı bir şey görürseniz, benim görüşümü dikkate almayıp sünnete göre hükmedin” dediğini rivayet eder. Yine Rebî’ b. Süleymân’dan nakledildiğine göre İmam Şâfiî bir hadis rivayet ettiğinde, oradakilerden biri “Ey Ebû Abdillah! Sen bu hadisle amel ediyor musun?” diye sorunca İmam Şâfiî “Ben ne zaman Hz. Peygamber’den bir hadis nakledip onunla amel etmezsem bilin ki delirmişim demektir” der. İbn Ebî Hâtim, Âdâbu’ş-Şâfiî ve menâkıbuh, s. 93; Beyhakî, Menâkıbu’şŞâfiî İbn Ebî Hâtim, Âdâbu’ş-Şâfiî ve menâkıbuh, s. 93; Beyhakî, Menâkıbu’şŞâfiî şerhu’l-Mühezzeb, I, 63; İbn Kayyım, İ’lâmu’l-muvakkıîn, IV, 233; Fellânî, Îkâzu himemi zevi’l-ebsâr, s. 100.

Abdullah b. Zübeyr el-Humeydî (ö. 219) ise, hadis rivayet ettiği bir gün İmam Şâfiî’ye “Bu hadisle amel ediyor musun?” diye sorduğunu, onun da “Resûlullah’tan bir hadis duyacağım da onunla amel etmeyeceğim! Beni kiliseden zünnarımla çıkarken mi gördün?” dediğini nakleder. Beyhakî, Menâkıbu’ş-Şâfiî, I, 474; Ebû Nuaym, Hilyetü’l-evliyâ, IX, 106; Ebû Şâme, Muhtasaru’l-müemmel, s. 32; Fellânî, Îkâzu himemi zevi’l-ebsâr, s. 104.

Rebî’ b. Süleymân, bir konu hakkında fetva soran birisine İmam Şâfiî’nin “Bu meselede Hz. Peygamber’den şu hadisleri rivayet etmekteyiz” dediğini; adamın “Bunlarla amel ediyor musun?” sorusu üzerine ise Şâfiî’nin titreyip sarsıldığını ve ona “Be adam! Resûlullah’tan hadis nakledip gereğince hükmetmezsem buyer beni taşır mı bu gökyüzü beni altında barındırır mı? Elbette onunla amel ediyorum! Başım gözüm üstüne!” diye cevap verdiğini aktarır. Beyhakî, Menâkıbu’ş-Şâfiî, I, 475; Ebû Nuaym, Hilyetü’l-evliyâ, IX, 106 Yâkût el-Hamevî, Mu’cemü’l-üdebâ, XVII, 310; Fellânî, Îkâzu himemi zevi’lebsâr, s. 100.

İbn Ebî Hâtim’in bildirdiğine göre Ebû Muhammed es- Sicistânî (ö. 307) kendisine bir mektup gönderir ve orada Ebû Sevr el-Kelbî’nin (ö. 204) İmam Şâfiî’den “Hz. Peygamber’den gelen her hadis, daha önce benden duymasanız dahi benim görüşümdür” sözünü duyduğunu nakleder. İbn Ebî Hâtim, Âdâbu’ş-Şâfiî ve menâkıbuh, s. 93, 94.

Di’lec b. Ahmed es-Siczî (ö. 351), Ebû Muhammed el-Cârûdî (ö. ?) vasıtasıyla Rebî’ b. Süleymân’dan İmam Şâfiî’nin “Nebevî sünnetin benim görüşüme aykırı olduğunu düşünürseniz, benim reyimi bırakıp sünnete sarılın. Biliniz ki ben sünnetle amel ederim” dediğini rivayet eder. Beyhakî, Menâkıbu’ş-Şâfiî, I, 473; Ebû Şâme, Muhtasaru’l-müemmel, s. 31; Fellânî, Îkâzu himemi zevi’l-ebsâr, s. 103, 104.

İbn Ebî Hâtim’in kaydettiğine göre Abdullah b. Ahmed (b. Hanbel) kendisine bir mektup gönderir ve orada babasının “Şâfiî hadisin sahih olduğunu tespit edince onunla hükmederdi. Onun en güzel özelliği kelam ilmiyle uğraşmaması, fıkıhta derinleşmeye çalışmasıydı” dediğini aktarır. İbn Ebî Hâtim, Âdâbu’ş-Şâfiî ve menâkıbuh, s. 82.

Taberânî’nin (ö. 360) rivayetine göre Abdullah b. Ahmed, babasından İmam Şâfiî’nin şu sözünü nakleder: “Sizler sahih hadisleri bizlerden daha iyi bilmektesiniz. Eğer sahih bir haber tespit edersen bana da söyle ki onunla amel edeyim. Hadisin Kûfe, Basra ya da Şamlılar tarafından aktarılıyor olması önemsizdir”. İbn Ebî Hâtim, Âdâbu’ş-Şâfiî ve menâkıbuh, s. 95; Ebû Nuaym, Hilyetü’levliyâ, IX, IX, 170; İbn Abdilber, el-İntikâ, s. 75; İbnü’l-Cevzî, Menâkıbu’l-İmâm Ahmed, s. 499; Fellânî, Îkâzu himemi zevi’l-ebsâr, s. 104.

Yine Rebî’ b. Süleymân’dan nakledildiğine göre İmam Şâfiî şöyle der: “Hüküm verdiğim herhangi bir konuda muhaddisler tarafından benim fetvama aykırı Hz. Peygamber’den sahih bir haber nakledilirse, biliniz ki ben, hem yaşarken hem de öldükten sonra o görüşümden dönmüşümdür. Beyhakî, Menâkıbu’ş-Şâfiî, I, 473; Ebû Nuaym, Hilyetü’l-evliyâ, IX, 170; Ebû Şâme, Muhtasaru’l-müemmel, s. 32; İbn Kayyım, İ’lâmu’l-muvakkıîn, II, 285; Fellânî, Îkâzu himemi zevi’l-ebsâr, s. 104.

Yine Rebî’ b. Süleymân’dan gelen bir rivayete göre İmam Şâfiî şöyle der: “Herkes Hz. Peygamber’in bütün sünnetini biliyor değildir. Benim görüşümü söylediğim ya da kural olarak belirlediğim bir şey hakkında bunlara aykırı bir merfû hadis nakledilirse biliniz ki en üstün söz Hz. Peygamber’in sözüdür ve ben de onunla amel ederim”. İmam Şâfiî bu sözü sık sık tekrarlardı. Beyhakî, Menâkıbu’ş-Şâfiî, I, 475; Ebû Şâme, Muhtasaru’l-müemmel, s. 32; İbn Kayyım, İ’lâmu’l-muvakkıîn, II, 286; Fellânî, Îkâzu himemi zevi’l-ebsâr, s. 100.

Ebu’l-Velîd Mûsâ b. Ebi’l-Cârûd, İmam Şâfiî’nin “Benim görüşüm bulunan herhangi bir konuda Hz. Peygamber’den sahih bir hadis gelirse biliniz ki ben görüşümden dönüp hadisle amel ederim” dediğini nakleder. Ebû Nuaym, Hilyetü’l-evliyâ, IX, 107; İbn Kayyım, İ’lâmu’l-muvakkıîn, II, 233.

Ebû Ali ez-Za’ferânî (ö. 260) de İmam Şâfiî’nin “Hz. Peygamber’in bir sünnetini öğrenirseniz ona uyup başka hiç kimsenin sözüne itibar etmeyin!” Ebû Nuaym, Hilyetü’l-evliyâ, IX, 107.

Salât ve selam Efendimiz Muhammed’e, ailesine ve ashabına olsun!

Allah azze ve celle imamlardan razı olsun, onlar istikamet üzere idiler.

İmam şafi ya .. Rabbim razı olsun ondan .